Mỗi loại thuốc đều có những nguyên tắc sử dụng thuốc riêng biệt. Dưới đây là thông tin chia sẻ nguyên tắc sử dụng thuốc trên lâm sàng để tránh tình trạng gây nguy hiểm cho người bệnh.
Digoxi
Khi bệnh nhân được điều trị bằng thuốc Digoxin và phát hiện nhịp tim chậm dưới 60 lần/phút, cần ngừng việc sử dụng ngay lập tức. Thuốc này, với tác dụng làm chậm nhịp tim, có thể gây ra những nguy hiểm cho bệnh nhân.
Seduxen hoặc Morphin
Khi tiêm Seduxen hoặc Morphin (các loại thuốc thuộc nhóm an thần và gây nghiện) thông qua đường tĩnh mạch, các điều dưỡng viên tốt nghiệp Cao đẳng Điều dưỡng cần chú ý luôn tiêm một cách chậm rãi và chuẩn bị sẵn bóng Ambu và khẩu trang để cấp cứu kịp thời, bởi vì thuốc này có thể gây ra nguy cơ ngưng thở bằng cách ức chế trung tâm hô hấp.
Magiesulfat
Khi tiêm Magiesulfat cho bệnh nhân có nguy cơ co giật, cần chuẩn bị sẵn một ống Calci gluconat hoặc Calci clorid, vì bệnh nhân có thể dễ mất Calci, gây ra co rút cơ bắp.
Sử dụng kali qua đường truyền tĩnh mạch
Khi sử dụng kali qua đường truyền tĩnh mạch, cần pha loãng vì kali có thể kích thích tim đập nhanh và dẫn đến nguy cơ ngừng tim. Cần tuân theo y lệnh đúng về tốc độ truyền và theo dõi kĩ nhịp tim của bệnh nhân.
Đối với bệnh nhân bị tăng kali máu và có chỉ định sử dụng Insulin để hạ kali máu, cần pha Insulin vào dung dịch Glucose ưu trương để tránh nguy cơ tụt đường máu do Insulin gây ra.
Adalat
Khi huyết áp bệnh nhân tăng cao hoặc rất cao và có chỉ định sử dụng Adalat dưới lưỡi, nên sử dụng kim tiêm thuốc (23G-25G) để tiêm thuốc vào thủng viên thuốc và sau đó tiêm cho bệnh nhân. Không nên sử dụng kim 18G hoặc kim truyền dịch để tiêm thuốc vì lượng thuốc vào có thể rất lớn và có nguy cơ gây tụt huyết áp. Luôn theo dõi huyết áp của bệnh nhân sau khi tiêm thuốc để đề phòng nguy cơ hạ áp đột ngột.
Muối Calci
Khi tiêm muối Calci cho bệnh nhân, cần chú ý không để tiêm vào vùng biên vì có thể gây hoại tử cho mô. Vì vậy, muối Calci luôn được tiêm qua đường tĩnh mạch hoặc đường uống.
Khi cần thiết phải đặt hai đường truyền tĩnh mạch cho bệnh nhân, không nên truyền cùng lúc các loại dung dịch với Natri bicarbonat 1.4%, theo khuyến cáo của các chuyên gia giảng viên tại Cao đẳng Y Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur, vì sự kết hợp của chúng có thể dẫn đến tình trạng tạo kết tủa. Đặc biệt, Ringer lactate và Natri bicarbonat khi kết hợp có thể gây tạo cặn một cách nhanh chóng.
Sau khi tiêm thuốc hoặc truyền dung dịch, nếu bệnh nhân phát hiện có các triệu chứng như đau ngực, ngứa mẩn, khó thở, cần ngay lập tức tiêm một ống Solimedon/Solu Medrol/Diphenhydramin mà không cần đợi y lệnh của bác sĩ. Đây là biện pháp phản ứng tự vệ cấp 1-2 mà các nhân viên y tế được phép thực hiện theo hướng dẫn của phác đồ chống sốc của Bộ Y tế theo thông tư 51/2017/TT-BYT.
Cần tránh pha chung các loại kháng sinh
Không nên pha Ceftriaxone vào Ringer lactate (chứa calci) vì có thể tạo kết tủa theo thời gian và gây nguy cơ phản vệ cho bệnh nhân.
Dung dịch pha an toàn nhất cho kháng sinh là muối sinh lý, nếu không có dung dịch pha tiêm.
Không nên pha Dimedrol với các loại kháng sinh khác trong cùng một chai dịch truyền.
Lưu ý: Khi tiêm nhiều loại kháng sinh khác nhau cho bệnh nhân thông qua dây truyền dịch hoặc kim luồn, cần rửa sạch đoạn dây truyền dịch và vein kim luồn bằng nước muối sinh lý trước khi chuyển từ một loại kháng sinh sang kháng sinh khác. Điều này giúp phòng tránh tình trạng kết tủa của thuốc, gây tắc nghẽn mạch và không kiểm soát được.
Luôn cần mang theo hộp chống sốc đầy đủ khi thực hiện thuốc cho bệnh nhân, kể cả khi bệnh nhân sử dụng thuốc qua đường uống.
Nguồn: Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur
