Niclosamide thuốc diệt giun sán và những lưu ý khi sử dụng

483

Niclosamide là thuốc trị giun sán, thường được sử dụng điều trị hiệu quả các tình trạng nhiễm trùng sán dải lùn, sán dải bò, sán dải cá và một số loại sán dây khác.

Niclosamide thuốc diệt giun sán

 1. Niclosamide là thuốc

DSCK1 Nguyễn Hồng Diễm giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM – Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur cho biết: Niclosamide là dẫn xuất từ salicylanilid có clor. Thuốc có tác dụng diệt sán trên các loại sán dây như sán dây bò (Taenia saginata), sán dây lợn (Taenia solium), sán chó (Dipylidium caninum), sán dây cá (Diphyllobothrium latum) và sán dây lùn (Hymenolepis nana).

Niclosamide thường cho tác dụng tại chỗ do tác động trực tiếp trên đầu sán thông qua ức chế quá trình chuyển hóa năng lượng của sán bằng cách ức chế sự sản sinh ra ATP (adenosin triphosphat) ở ty lạp thể. Niclosamide còn ức chế sự thu nhận glucose của sán. Từ đó làm cho đầu sán và các đoạn nhỏ liền kề của nó bị chết. Toàn bộ sán bị chết trong ruột sẽ được tống ra ngoài theo phân cả con hoặc các đoạn nhỏ của sán.

Niclosamide thường được dùng trong điều trị nhiễm các loại sán vì hiệu quả, giá thành rẻ, ít gây độc vì rất ít hấp thu. Tuy nhiên, Niclosamide không diệt được ấu trùng sán dây lợn, là một bệnh nguy hiểm, kém đáp ứng với hóa trị liệu. Sau khi uống Niclosamide khoảng 2 giờ, uống một liều thuốc nhuận tràng để tống toàn bộ sán chết ra khỏi cơ thể và giảm khả năng trứng T. solium di chuyển lên dạ dày.

 Có thể dùng thuốc chống nôn trước khi dùng Niclosamide điều trị sán. Niclosamide được hấp thu không đáng kể qua ruột và tác dụng diệt sán xảy ra chủ yếu ở ruột.

2.Dạng thuốc và hàm lượng của Niclosamide

Niclosamide được sản xuất trên thị trường với dạng thuốc và hàm lượng là viên nén nhai 500mg.

Brand name:

Generic: Niclosamide, Tanox, Niclocide®, Niclosan®, Niclesone®, Niacin 500, Tanox 500mg.

3.Thuốc Niclosamide được dùng cho những trường hợp nào

Điều trị nhiễm sán dây lợn (Taenia solium), sán dây bò (Taenia saginata), sán dây cá (Diphyllobothrium latum), sán dây lùn (Hymenolepis nana).

4.Cách dùng – Liều lượng của Niclosamide 

Cách dùng: Thuốc Niclosamide dạng viên được dùng đường uống bằng cách nhai kỹ viên thuốc rồi nuốt với một ít nước sau bữa ăn sáng.

Đối với trẻ nhỏ, nên nghiền kỹ viên thuốc ra, trộn với một ít nước rồi cho uống. Mục đích để thuốc tới ruột dưới dạng bột và càng đậm đặc càng tốt, làm tăng tác dụng khi tiếp xúc với sán.

Liều dùng cho người lớn:

  • Sán lợn: Uống liều duy nhất 2 g, nhai và uống ngay sau bữa ăn sáng nhẹ. Để tránh nhiễm ấu trùng sán lợn, cần dùng thêm 1 thuốc nhuận tràng loại muối sau khi uống Niclosamid 2 giờ và 1 thuốc chống nôn trước khi điều trị bằng Niclosamid.
  • Sán bò, sán cá: Uống liều 1 g/lần x 2 lần/ngày, uống ngay sau bữa sáng và sau đó 1 giờ. Nếu thường xuyên táo bón, uống 1 liều thuốc tẩy xổ buổi chiều hôm trước.
  • Sán lùn: Liều khởi đầu 2 g trong ngày đầu tiên, sau đó giảm xuống còn 1 g, uống hàng ngày trong vòng 6 ngày.

Liều dùng cho trẻ em

Trẻ em bị nhiễm sán lợn:

  • Trẻ em 2 – 6 tuổi: Uống liều 1g / lần, dùng duy nhất một liều vào buổi sáng.
  • Trẻ em dưới 2 tuổi: Uống 500 mg/ lần, dùng duy nhất một liều, vào buổi sáng.

Trẻ em bị nhiễm sán bò, sán cá:

  • Trẻ em 2 – 6 tuổi: Uống 500 mg/ lần sau khi ăn sáng và dùng tiếp 500 mg vào một giờ sau đó.
  • Trẻ em dưới 2 tuổi: Uống liều 250 mg/ lần sau khi ăn và dùng 250 mg vào một giờ sau đó.

Trẻ em bị nhiễm sán lùn:

  • Trẻ em 2 – 6 tuổi: Uống 1g thuốc vào ngày đầu và dùng 500 mg thuốc trong những lần tiếp theo.
  • Trẻ em dưới 2 tuổi: Uống 500 mg thuốc vào ngày đầu và dùng 250 mg thuốc trong 6 ngày tiếp theo.
  • Tóm lại, tuỳ thuộc vào tuổi, tình trạng, mức độ diễn tiến của bệnh, người bệnh cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về liều dùng cụ thể, cách dùng thuốc và liệu trình điều trị để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất.

Cách dùng liều lượng Niclosamide

5.Cách xử lý nếu quên liều thuốc Niclosamide

Nếu người bệnh quên một liều Niclosamide nên uống ngay khi nhớ ra trong ngày đó. Không dùng liều gấp đôi. Nếu gần đến thời điểm uống của liều tiếp theo, chỉ cần dùng liều tiếp theo vào đúng giờ đã lên kế hoạch.

6.Cách xử lý khi dùng quá liều thuốc Niclosamide

Hiên nay chưa có dữ liệu triệu chứng lâm sàng nghiêm trọng khi người bệnh dùng quá liều Niclosamide. Tuy nhiên, nếu người bệnh có bất kỳ triệu chứng bất thường nào do dùng thuốc quá liều, phải ngừng thuốc và đưa đến cơ sở y tế gần nhất để được điều trị triệu chứng và dùng biện pháp hữu hiệu để loại thuốc ra khỏi đường tiêu hoá.

7.Những lưu ý thận trọng khi sử dụng thuốc Niclosamide

Thuốc Niclosamide không được dùng cho người có tiền sử mẫn cảm với Niclosamide hoặc với bất cứ thành phần nào của thuốc.

Thận trọng khi sử dụng thuốc Niclosamide cho những trường hợp sau:

  • Niclosamid không diệt được ấu trùng sán lợn, có nguy cơ gây bệnh ấu trùng sán lợn, rất nguy hiểm và khó điều trị. Nếu cần thiết điều trị thì thay Niclosamid bằng Praziquantel.
  • Lưu ý với phụ nữ có thai, chưa có dữ liệu lâm sàng chứng minh thuốc Niclosamide gây độc hại cho thai nhi. Khuyến cáo không sử dụng Niclosamide trong thời kỳ mang thai.
  • Lưu ý với phụ nữ cho con bú, chưa có dữ liệu lâm sàng chứng minh thuốc Niclosamide có phân bố vào sữa mẹ. Khuyến cáo không dùng thuốc Niclosamide với người mẹ đang cho con bú.
  • Cần thận trọng với người đang lái xe và vận hành máy móc, vì thuốc Niclosamide có thể gây ra tác dụng không mong muốn như mệt mỏi, chóng mặt.

Lưu ý thận trọng trong sử dụng thuốc 

8.Thuốc Niclosamide gây ra các tác dụng phụ nào

Theo giảng viên Cao đẳng Dược Sài Gòn cho biết thì tác dụng phụ thường gặp như  buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, ban đỏ, mẩn ngứa. Trong quá trình sử dụng thuốc Niclosamide, người bệnh có bất kỳ biểu hiện bất thường nào nghi ngờ do sử dụng thuốc Niclosamide thì cần tham khảo ý kiến hướng dẫn của chuyên gia y tế tư vấn để xử trí kịp thời.

9.Niclosamide tương tác với các thuốc và thực phẩm nào

Rượu: Làm tăng sự hấp thu Niclosamide. Vì vậy, không được uống rượu trong khi điều trị bằng Niclosamide.

Tóm lại, tương tác thuốc với thuốc hay thuốc với rượu có thể làm thay đổi tác dụng điều trị của thuốc hoặc làm tăng tác dụng phụ nghiêm trọng hơn. Người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và thông báo những loại thuốc đang dùng, bao gồm cả thuốc dược liệu hay thực phẩm, đồ uống có nguy cơ để sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất trong điều trị.

10.Bảo quản Niclosamide như thế nào

Ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ Cao đẳng Dược Niclosamide được bảo quản thuốc theo hướng dẫn khuyến cáo của nhà sản xuất. Nhiệt độ bảo quản dưới 30°C, khô ráo, tránh tiếp xúc trực tiếp ánh sáng mặt trời để đảm bảo giữ chất lượng thuốc.

DSCK1. NGUYỄN HỒNG DIỄM

Tài liệu tham khảo:

  1. Drugs.com: https://www.drugs.com/cons/niclosamide.html
  2. Mims.com: https://www.mims.com/vietnam/drug/search?q=Niclosamide

Bình luận

bình luận

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur TP Hồ Chí Minh

Cơ sở Bình Thạnh: 37/3 Ngô Tất Tố, phường 21, quận Bình Thạnh, TPHCM. Tư vấn: 028.6295.6295 - 09.6295.6295

Cơ sở Bình Tân: 913/3 Quốc Lộ 1A, Phường An Lạc, Quận Bình Tân, TP.HCM. Tư vấn: 0799.913.913 – 0788.913.913